Op 2 juli 2024 nam de gemeenteraad met een nipte meerderheid het besluit om “het bevoegd gezag over het plaatsen van windmolens” over te laten aan de provincie. De belangrijkste reden daarvoor was dat de gemeente te klein is om een dergelijk proces zelf te kunnen begeleiden. De aanwijzing van de zone langs het Amsterdam-Rijnkanaal bij Wijk bij Duurstede als kansrijk gebied voor windmolens is een provinciaal besluit, wat weer een afgeleide is van het landelijk beleid. Er was op 2 juli een verhit debat met veel emotie, en een overvolle publieke tribune met tegenstanders van dit besluit. Welk besluit er precies voor lag leek er niet toe te doen; we willen ze gewoon niet overheerste die avond. De motie van SamenWerkt om voorwaarden mee te geven aan dit besluit, kon daar niets aan veranderen.

De volgende dag plaatste de stichting Belangen Wijkersloot een poster op social media met daarop de gezichten van de 10 raadsleden die voor dit besluit hadden gekozen en daaronder de tekst:

JAA! Wij willen mega winturbines!

Van 241m hoog naast onze inwoners in Wijk bij Duurstede

Wij hebben sch*jt aan de gezondheid & mening van omwonenden.

Zo werkt samen … vooral voor ons!

De combinatie van onze gezichten en de bijbehorende tekst overschreed wat onze fractie betreft de grens van vrijheid van meningsuiting en riep een zeer unheimisch gevoel op. Eronder stonden al een paar dreigende berichten naar ons als raadsleden. Dit heeft de fractie uiteindelijk doen besluiten om aangifte te doen van smaad en laster bij de politie in de hoop dat de stichting zou worden benaderd voor een stop gesprek. Uiteindelijk besloot het Openbaar Ministerie dat hier sprake was van een strafbaar feit en de voorzitter van de stichting hiervoor te vervolgen.

Op 20 december is door de rechtbank in Utrecht uitspraak gedaan in de zaak tegen de maker van de poster. Deze is vrijgesproken, de rechter heeft geoordeeld dat er geen sprake was van een strafbaar feit. Voor de rechter lagen drie vragen voor:

1. Is de uitlating-gelet op de bewoordingen van de uitlating en de context waarin zij is gedaan- beledigend?  Ja, zegt de politierechter
2. Kan de uitlating een bijdrage leveren aan het publiek debat? Ondanks dat de politierechter oordeelt dat het geen constructieve bijdrage is, kan de flyer een bijdrage leveren aan het publieke debat.
3. Is de uitlating onnodig grievend? De politierechter oordeelt dat hij onmiskenbaar grievend is, maar niet onnodig grievend en daarmee niet strafbaar.

Daarmee is verdachte volgens de rechter binnen de grenzen gebleven van datgene dat in het licht van het recht op vrijheid van meningsuiting toelaatbaar moet worden geacht. Raadsleden mogen worden blootgesteld aan kritiek, burgers mogen daarin in enige mate overdrijven en provoceren.

Voor het uitgebreide verslag van de uitspraak van de rechter zie onderstaande link.

Waarom wij reageren?

We geloven in een rechtsstaat, waarin iedere burger het recht heeft om aangifte te doen van vermeend strafbare zaken, het openbaar ministerie beslist of er een zaak wordt aangespannen, en de rechter uitspraak doet. Wij vonden, en vinden, dat een aangifte hier op zijn plaats was. Er is in Nederland in toenemende mate sprake van belediging, intimidatie en bedreiging van raadsleden, wethouders en bestuurders. De rechter heeft nu geoordeeld dat er geen sprake is van een strafbaar feit, en dat respecteren we uiteraard.

Maar na het vonnis van de rechter plaatste de partner van de beklaagde een brief op social media onder het kerstbericht van de burgemeester, waarin zij beschrijft wat haar gezin is aangedaan met onze aangifte. En ook nu reageren weer een groepje mensen onder dit bericht met beledigende en intimiderende teksten.

Hoe is het proces volgens ons verlopen?

De beklaagde heeft de ochtend na de raadsvergadering een poster met onze foto’s en een beledigende tekst online gezet, dat is onomstotelijk vastgesteld.

De beklaagde heeft alleen de foto’s verwijderd, de beweringen dat wij ‘schijt hebben aan de gezondheid van bewoners’ en dat ‘samen vooral voor ons werkt’ zijn blijven staan.

We kennen in Nederland het recht om aangifte te doen. Dat is een grondrecht – net als de vrijheid van meningsuiting, waar de beklaagde zich op beroept.

Wij werden pas in het najaar geïnformeerd over het besluit van het Openbaar Ministerie om ook daadwerkelijk tot rechtsvervolging over te gaan.

De beklaagde heeft ons nooit benaderd en uitgenodigd voor een gesprek. We waren op het moment van de rechtszitting niet op de hoogte van wat er bij hen speelde.

Tijdens de rechtszitting werd duidelijk dat het voor beklaagde inmiddels een principekwestie was geworden en dat hij geen prijs stelde op bemiddeling.

Wat we niet willen betwisten, is de stress die beklaagde en zijn gezin de afgelopen maanden hebben ervaren. Dat was niet het doel van onze aangifte, en dit betreuren wij dan ook.

We hebben de rechter gehoord: In het publieke debat mogen ambtenaren, politici worden blootgesteld aan kritiek en burgers mogen bij het uiten van die kritiek in enige mate overdrijven en provoceren. Ook uitlatingen die choqueren, kwetsen en verontrusten kunnen onder omstandigheden binnen de reikwijdte van het recht op meningsuiting worden geschaard. De rechter oordeelt dat de poster in de kern beschouwd kan worden als een waardeoordeel over politieke besluitvorming. Gelet hierop kan volgens de rechter niet worden gezegd dat wij in onze persoonlijke waardigheid zijn aangetast. De poster is onmiskenbaar grievend, maar niet onnodig grievend, en daarmee niet strafbaar.

Hoe nu verder?

Wij respecteren de uitspraak van de rechter, en proberen onze families gerust te stellen over onze veiligheid. ‘De windmolen kwestie’ is hiermee nog niet afgedaan en wij vinden het nog steeds een verstandig besluit om het bevoegd gezag over de eventuele plaatsing van windmolens over te laten aan de provincie. Vinden wij de windmolens een positieve bijdrage leveren aan het landschap? Nee, niet direct. Vinden wij het noodzakelijk dat er naast de fossiele energie, zoveel mogelijk wind- en zonne-energie moet worden opgewekt. Ja. Vinden wij dan dat die ook bij onze gemeente geplaatst moeten worden? Ja, want ook wij verbruiken die energie. En ondertussen hopen ook wij dat er op korte termijn alternatieve, oplossingen komen voor ons ‘energieprobleem’. Vinden wij dat windmolens schadelijk zijn voor onze gezondheid? Niet in die mate. Er wordt veel over de gezondheidseffecten beweerd. Sommige van deze beweringen zijn waar, sommige moeten nader onderzocht worden en sommige zijn klinkklare onzin. Wij hebben geen ‘schijt’ aan de gezondheid van onze inwoners, maar we proberen op basis van feiten tot een afweging te komen. 

Er zullen de komende tijdmogelijkopnieuw raadszittingen in de gemeenteover dit onderwerp plaatsvinden. De standpunten zullen uiteenlopen. Naar wij hopen, zal het dan over de inhoud gaan, en met goede argumenten. Dat is democratie, en zo hoort het ook.

Fractie Samenwerkt