Aanstaande dinsdag 14 mei praat de raad verder over de vraag welke rol we als gemeente willen
innemen ten aanzien van het plaatsen van windturbines. Dat is geen gemakkelijke vraag en de online
vragenlijst over duurzame opwek (waaronder wind) heeft al laten zien dat sommige inwoners graag
zien dat we als gemeente zoveel mogelijk doen om windenergie binnen de gemeentegrenzen
mogelijk te maken (zie 1) . Terwijl anderen juist vinden dat we er vooral alles aan moeten doen om als
gemeente de plaatsing van windmolens tegen te werken. Ook wordt de methodiek en de uitkomst
van de online vragenlijst door sommigen in twijfel getrokken en wordt dit kenbaar gemaakt via de
website van WijksNieuws. Daar doen we als Samenwerkt niet aan mee. We hebben nog geen valide
argumenten gevonden waarom we dat namelijk wel zouden moeten doen (zie de bijlage voor een
uitgebreide reactie).
Dat we het over de inrichting van ons energiesysteem moeten hebben is evident. Want de
energietransitie is gaande. Ook in Wijk bij Duurstede met een forse toename van de vraag naar
elektriciteit in onze gemeente in de toekomst (zie 1). We hebben de
ambitie als gemeente om in 2030 energieneutraal te zijn maar we hebben nooit precies gedefinieerd
hoe we dat precies bedoelen. Als je op vrijwel elk moment energieneutraal zou willen zijn, heb je de
komende tijd volop zon én wind nodig (zie 2,3 en 4). Hoe gaan we dat het beste vormgeven in onze gemeente?
En kunnen we dan niet het beste gaan voor “we doen het zelf” qua windenergie zodat we de
randvoorwaarden en de voordelen aan onze kant kunnen houden? Vooralsnog denken wij van wel.

Referenties:

1) https://www.wijkbijduurstede.nl/projecten/samen-in-gesprek-over-wijkse-energieopwekck
2) Nationaal Plan Energiesysteem. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2023/12/01/aanbieding-nationaal-plan-energiesysteemr
3) Narratief wind op land. Hier te downloaden: https://www.regionale-energiestrategie.nl/energiesysteem/wind+zon+en+andere+energiebronnen/windopland/2568255.aspx
4) Energievisie provincie Utrecht. 90 % versie. Hier te downloaden: https://www.stateninformatie.provincie-utrecht.nl/documenten/Energievisie-90.pdf

Bijlage:

Reactie SamenWerkt op ingezonden brief Stichting Belangen Wijkersloot
Aanleiding:
Op 3 mei is er een ingezonden brief gepubliceerd op de website van WijksNieuws van de Stichting
Belangen Wijkersloot waarbij de uitkomsten van de enquête over duurzame energie worden
bekritiseerd. Uiteraard is iedereen vrij om iets te vinden van de methode die is gebruikt. En kun je blij
of minder blij zijn met de uitkomst. Maar om te spreken van “gesjoemel” moet je toch wel iets meer
argumenten geven dan de argumenten in de brief. De argumenten zijn namelijk in de openbare
themabijeenkomst van 16 april 2024 en op de website van de gemeente (zie 1) weerlegt, zoals ik hieronder
toelicht. De resultaten van de enquête zelf zijn ook online beschikbaar.

Argument 1 Stichting Belangen Wijkersloot:
“In de toelichting op 16 april was een woordenwaterval nodig om vooral niet te hoeven vertellen dat
een meerderheid van de respondenten tegen grote windturbines is.
De opgestelde vragenfuik met ± 25 vragen was zo sturend dat inwoners die tegen grote windturbines
zijn slechts 1 optie hadden om dit kenbaar te maken, namelijk door aan te geven dat ‘de gemeente in
verweer moet gaan tegen de provincie’.
Ruim 40 % van de inwoners gaf 30 tot 50 punten aan deze optie! In plaats van dit te benoemen (zie
bijlagen 1&2), werd door Populytics om deze conclusie heen gedraaid.”

Reactie:

Dit staat er in de samenvatting van de enquête (pagina 18):
“Ongeveer 2 op de 5 deelnemers maken zich zorgen over windmolens en willen dat de gemeente de
bouw hiervan probeert te voorkomen. Dit zijn mensen die veel punten geven aan de optie om bij de
provincie aan te dringen dat er geen windmolens in Wijk bij Duurstede moeten komen. Dit sentiment
zien we bij de groepen 3 en 4 uit de clusteranalyse veelal terug. Deze deelnemers verwachten dat de
gemeente zich zo veel mogelijk inspant om windturbines in de gemeente te voorkomen en dat zij
hierop aandringt bij de provincie. Deze willen dat de gemeente actief bezwaar maakt en een
afwachtende houding scoort minder goed.”
Ik zie niet in waarom er om deze conclusie van 40% heen wordt gedraaid volgens de stichting
aangezien dit dus in de samenvatting is verwoord. Overigens betekent dit resultaat van 2 op de 5
deelnemers niet dat er een meerderheid van respondenten tegen plaatsing van windmolens is.

Argument 2 Stichting belangenWijkersloot:
“De belangrijkste conclusie uit de raadpleging was dat de inwoners van Wijk bij Duurstede vooral
willen inzetten op zon op daken, isoleren van huizen en minder energieverbruik (bijlage 3).
Er is vooraf geen toestemming gevraagd aan de respondenten voor het gebruik van cookies, wat een
wettelijke vereiste is conform de AVG richtlijnen (bijlagen 4). “

Reactie:

Veel partijen die dit type onderzoeken uitvoeren weten dat ze zicht strikt aan de privacy wetgeving
moeten houden (zie ook pagina 103 van de enquête en de uitvoerige reactie vanuit de gemeente).
Voor cookies die geen of weinig inbreuk op de privacy maken, is geen toestemming van de bezoeker
nodig (zie 2) . Zelf zie ik nog geen enkele rode vlag, maar enfin, ik lees graag de specifieke melding en de
reactie van de Autoriteit Persoonsgegevens terug.

Argument 3 Stichting belangenWijkersloot:
“Er zouden geen gegevens van de respondenten worden opgeslagen, dit is wel gebeurd.”

Reactie:

De toelichting in de enquête (p. 103; en ook op de website van de gemeente) lijkt me
helder:
 “De vragen in deze raadpleging waren allen in overeenstemming met de privacywetgeving
(AVG). Omdat de raadpleging anoniem is zijn de gegevens die we verzamelen geen
 persoonsgegevens. Dat betekent dat de AVG als uitgangspunt niet van toepassing is. Een
anoniem onderzoek mag vragen stellen over leeftijd, geslacht en opleidingsniveau, en
 ook over bijvoorbeeld politieke voorkeur of religieuze gezindte, zonder dat de AVG van
toepassing is.”

Argument 4 Stichting belangenWijkersloot:
“Tijdens de thema-avond gaf Populytics aan dat er op basis van adressen is gefilterd. Daarmee
werden gegevens van ruim 500 respondenten uit de raadpleging verwijderd. Dat is bijna een kwart
(22,8 %) van het totaal aantal respondenten. Hoe dit precies ging kon in de toelichting niet verteld
worden. ”
“Daarnaast werd ineens het aantal van 2143 genoemd en dus niet 2045 zoals in het rapport na
correctie (2649). Waar komen die 102 respondenten vandaan? En op welke gronden zijn er 506
resultaten verwijderd?”

Reactie:

De wijze van filtering is wel toegelicht tijdens de bijeenkomst. Het bleek veelal te gaan over
deelnemers die na de eerste vragen waren gestopt. Ook staat de methode beschreven op pagina 101
van de enquête. De iets wat uitgebreidere toelichting staat op de website van de gemeente en
beantwoordt de vragen:
In de tijd dat de raadpleging actief stond, is 2.649 keer de deelnamelink bezocht. Alle deelnames zijn
nagelopen in een gestandaardiseerd proces. Het onderzoeksbureau heeft, wanneer er bijzonder veel
deelnames waren met dezelfde functionele cookie, deze data uit de resultaten gefilterd. Ook de
deelnemers die voor de eerste vragen zijn gestopt en dus de raadpleging niet ingevuld hebben, zijn uit
de eindresultaten gehaald. Hiermee is dus geen data verloren gegaan en dit heeft de resultaten van
de raadpleging niet beïnvloed. Door deze stappen kwam het eindtotaal van online deelnemers uit op
2.045. Verder zijn er 7 papieren versies ingevuld en heeft de gemeente 91 straatgesprekken
gehouden. Hierdoor hebben in totaal 2.143 mensen deelgenomen aan het onderzoek.

Argument 5 Stichting belangen Wijkersloot:
“Ondervertegenwoordigd groepen (zoals jongeren onder de 25 jaar) werden vervolgens zwaarder in
het totaal gewogen. Dit is vreemd en doen we ook niet bij verkiezingsuitslagen!”

Reactie:

Klopt maar we willen hier in de gehele samenleving peilen wat ieders overwegingen zijn en
hoe de verschillende opvattingen zijn verdeeld. Het is inderdaad geen verkiezingsuitslag. Overigens
bleek uit de achterliggende gevoeligheidsanalyse deze weging niet of nauwelijks effect te hebben
gehad op de uitkomst. Dat is tijdens de openbare bijeenkomst op 16 april toegelicht.

Argument 6 Stichting belangenWijkersloot:
“Daarnaast is de uitslag gebaseerd op aannames die niet verder gedefinieerd konden worden.”

Reactie:

Dit argument is te onduidelijk omdat hier niet wordt aangegeven om welke aannames het
gaat. Voor de uitvraag van de enquête is er potentiestudie energie en warmte opgesteld welke ook
via de website van de gemeente te raadplegen is. Ik sta open voor een gesprek over de aannames
die er zijn geweest en de onzekerheid die hierbij aanwezig is maar dan moet dit wel worden
geconcretiseerd.

1) https://www.wijkbijduurstede.nl/projecten/samen-in-gesprek-over-wijkse-energieopwek
2) https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/telecommunicatie/vraag-en-antwoord/mag-een-website-ongevraagd-cookies-plaatsen