Geachte Voorzitter, College, collega Raadsleden en in het bijzonder alle inwoners van deze
mooie gemeente Wijk bij Duurstede. Aan mij de eer, hier vanavond, namens SamenWerkt.
de Algemene beschouwingen te houden.

Het is duidelijk dat het College, samen met alle ambtenaren, opnieuw een flinke klus heeft
moeten klaren om deze ontwerpbegroting in elkaar te zetten. Met een vlijmscherpe, dun
afgestelde kaasschaaf heeft u overal een beetje op bezuinigd. Gefeliciteerd, ook dit jaar
heeft u uw Kaasschaafcertificaat weer gehaald. En daardoor staan wij als Raad voor
welhaast onmogelijke keuzes. De een iets geven, zal de ander nog meer pijn doen.

We krijgen nog steeds te weinig geld uit Den Haag om al onze verplichte taken uit te voeren.
Het wordt de hoogste tijd dat we met alle gemeenteraden van Nederland gaan
demonstreren in Den Haag. Het weinige geld dat we nog te verdelen hebben onder onze
inwoners is bedroevend. We willen onze inwoners ook niet, op voorhand, opzadelen met
nog veel meer OZB-verhoging. Het College krijgt van ons vooralsnog het vertrouwen en we
gaan ervan uit dat “de menselijke maat” ook voor hen altijd leidend zal zijn.

Daarom komen we nu met twee beperkte amendementen, die bedoeld zijn voor de mensen
die leven in armoede. Maar voor het ravijnjaar 2026 hebben we grote zorgen. Op basis van
welke visie gaat het College de meerjarenbegroting, aanpakken?
Als de kaasschaaf niet meer werkt en er harde keuzes moeten worden gemaakt, wie of wat
wordt dan het kind van de rekening. Hoe voorkomen we dat mooie dingen verdwijnen of de
meest kwetsbare groepen worden geraakt?

SamenWerkt. heeft voor het College dan ook een aantal dringende adviezen gemaakt, en die
mag u wat ons betreft boven uw bureau hangen.

Advies 1. Kunst, Cultuur, Muziek, Literatuur, Poëzie en Erfgoed

Uit een rapport van de World Health Organisation (2019), waarin 900 studies worden
besproken over het effect van kunst op de mentale gezondheid, blijkt dat het actief of
passief beleven van kunst de gezondheid en het algehele welbevinden bevordert. Als je
beseft dat creatieve uitingsvormen bijdragen aan ons aller welbevinden, van jong tot oud,
dan kun je als gemeente toch niet anders doen dan dit op allerlei manieren stimuleren. Dus
ons advies: blijf af van onze Wijkse cultuurparels, zoals Calypso, het Cultuurhuis op de Markt,
muziek- en cultuurfestivals, de bieb, Sinterklaasachtige evenementen.

Advies 2. Borduurt hierop verder, natuur

Een natuurlijke omgeving, draagt volgens onderzoekers van de Wageningen Universiteit, bij
aan de fysieke en mentale gezondheid van de mens.
Het allermooiste aan groen in je directe leefomgeving is dat de natuur, ongeacht je status of
portemonnee; je welkom heet.

Openbaar groen en speeltuinen staan niet voor niets gezamenlijk op de begroting. Ons
advies is meer bomen, omdat het de leefbaarheid ten goede komt en laten we dan wat meer
‘klimbomen’ planten, dan kan er gelijk in gespeeld gaan worden.

Gisterenavond nog, hebben we met elkaar een mooie avond meegemaakt in Calypso, mijn
fractiegenoot Nikki Dijkstra, nam ons mee naar diverse sprekers en verhalen over hoe we
onze leefomgeving met nog meer bomen moeten omringen. Mijn persoonlijke wens voor de
toekomst blijft een herdenkingsbos hier in Wijk bij Duurstede. Gewoon doen, zeg ik.

Advies 3. Bouwen

Wij adviseren het College om door te gaan met de inzet op betaalbare woningbouw voor
ouderen en starters, waarin met name heel veel aandacht wordt gegeven aan de sociale
cohesie binnen deze woningbouw, met name het bouwen van hofjes is een al eeuwenlang
beproefd concept daarvoor. Dus waarom niet op deze manier bouwen. Verder vinden wij
dat een snelle realisatie van onderwijshuisvesting, vóór, gecombineerd wonen gaat. Waarbij
wij U de pijnlijke vraag moeten stellen, kunnen wij onderwijshuisvesting, op deze manier,
nog wel betalen of zijn we daar als gemeente echt te klein voor?

Advies 4. De spreidingswet

Door wat er nu in Den Haag gebeurt komt deze wet op losse schroeven te staan en vraag ik
mij af: Wat gaan die plannen werkelijk oplossen voor de problemen in Ter Apel?
Maar vanavond buig ik even het hoofd, andere stemmen zijn luider.
SamenWerkt. had graag gezien dat Wijk bij Duurstede een plek is die zijn steentje bijdraagt
aan de opvang van mensen, die elders niet veilig zijn. Daarom is ons advies aan het College:
Kijk zo veel mogelijk wat we nog wel kunnen doen, solidariteit is een belangrijk goed.

Advies 6. Gaat over onze jeugd en toekomst

Dit laatste advies is tevens de meest gecompliceerde, maar er moet iets gebeuren.
Hoe komt het toch dat een grote groep van onze kinderen zoveel problemen heeft dat we
daarvoor dure professionele hulp moeten inhuren. Dit is niet even te fixen, ook niet door het
College, bij deze complexe materie moeten we ons zelf ‘trage’ vragen stellen:
Problematiseren wij niet zaken die we ook normaal zouden kunnen vinden? Wat kunnen wij,
ouders en scholen hierin verbeteren? Is het alleen de boze buitenwereld; de sociale media,
de drugswereld, de pestkoppen, waardoor veel van onze kinderen zich niet meer geborgen
voelen? Niemand van ons kan hier een pasklaar antwoord op formuleren. Dit is een
probleem van ons allemaal en waarover we, wat ons betreft, een brede maatschappelijke
discussie moeten voeren en onszelf de vraag moeten stellen; hoe kunnen we netwerken
versterken?

Dan rest mij nog de twee kleine amendementen, die te maken hebben met het
armoedebeleid:

• Het sluiten van de opslagruimte van de Voedselbank, voordat er een fatsoenlijk alternatief
  is vinden wij geen goed plan.

• Het bezuinigen op de fondsen Laag Inkomen Regelingen. Zolang u ons nog niet met
  zekerheid kunt toezeggen dat diegenen die daarvoor in aanmerking komen, daar geen
  schade door ondervinden. Vragen wij eerst zekerheid voor deze groep.

Dankuwel voor uw aandacht namens SamenWerkt.