Verslag:

Woensdag 23 oktober heeft de avond Bomen over Wijkse Bomen in het Calypso theater ongeveer 75 geïnteresseerden bijeengebracht en geïnspireerd. De avond werd afgetrapt door een welkom van Nikki Dijkstra, raadslid van SamenWerkt., waarna het eerste deel van avond begon. Daan Bleichrodt beet het spits af met een pleidooi voor een bosje voor elk kind in de buurt. Dit onderdompelen in de natuur kan met een groot bos, maar ook een enkele boom doet al veel goeds met onze mentale gezondheid.

Daarna vertelde Femke Brouwer hoe je als landschapsontwerper zoveel mogelijk rekening kan houden met bomen, al in een vroeg stadium van je ontwerp. Ze vertelde over de 3-30-300 regel:

• iedereen moet vanuit zijn woning minimaal 3 bomen kunnen zien,
• een minimale boomkroonbedekking in buurten van 30%
• iedereen zou op 300 meter wandelafstand van zijn woning een groene verblijfsplek of park (van tenminste 1 hectare) moeten hebben.

Het eerste deel van de avond eindigde met een persoonlijk verhaal van Lisette van Geelen. Zij heeft het herdenkingsbos Bijzonder Bos in de Zuwe tot stand gebracht. Haar wens is dat er in iedere gemeente een gedenkbos opgericht wordt. Zodat er op deze wijze een prachtige bos voor de toekomst wordt geplant en tegelijkertijd mensen een plek wordt geboden om even tot zichzelf te kunnen komen en na wat mijmeren de draad van het gewone leven weer te kunnen oppakken.

Na een korte pauze was het woord aan de ambtenaar Eric Spies van de gemeente. Hij zette gelijk de toon door een afbeelding te laten zien van een boom die binnenkort helaas wordt gekapt. Veel bomen zijn, zoals deze boom, in het verleden niet goed geplant, bijvoorbeeld met te weinig ruimte voor de groei van de wortels onder de grond. Hij nam ons mee in hoe herplant nu wordt opgezet en welke keuzes de gemeente hierbij maakt. Daarna was het woord aan Henny Olthoff die vertelde over de goede samenwerking met de gemeente op het gebied van bomen. Wel is zijn wens dat in de toekomst groen meer volwaardig mee wordt genomen in nieuwbouw en renovatieprojecten. Geen projecten meer zoals de bouw van het nieuwe winkelcentrum De Heul, waarbij te weinig rekening is gehouden met groen.

De ruimte voor discussie aan het einde was uiteindelijk beperkt maar in de foyer is er nog volop nagepraat. Als grote uitdagingen worden toch wel het financiële plaatje van de gemeente benoemd en ook waren er vraagtekens bij het gebruik van lavastenen in de groenborders. Er werd gepleit voor meer inheemse bomen, meer educatie en zelfbeheer, meer fruitbomen en meer struikroven (bomen redden voor de sloop). Deze suggesties zorgen dus voor nuttige input voor het nieuwe bomenbeleidsplan dat binnenkort in de gemeenteraad behandeld wordt!

Uitslag enquête

Aan het einde van de bijeenkomst zijn de eerste zorgen en ideeën opgehaald middels een mentimeter. Daarna is er nog een korte enquête uitgestuurd. Deze is door 19 personen ingevuld en hieronder zijn de belangrijkste resultaten, samen met de resultaten van de mentimeter, weergegeven. De uitslag van de mentimeter is nog toegevoegd als bijlage. Op 3 december zijn tijdens een themabijeenkomst over het bomenbeleid de onderstaande resultaten overhandigd aan de wethouder en de betrokken ambtenaar.

Financiële zorgen en (veelal daaraan gelinkte) beleidskeuzen

• De financiële situatie van de gemeente wordt gezien als grote zorg. En vooral dat dit dan zorgt voor (volgens sommigen) niet slimme keuzen in de uitvoering van het beleid. Vooral over het gebruik van de lavastenen zijn zorgen, bijvoorbeeld over de CO2 uitstoot om deze van ver te halen. En of dit dus op basis van een goede overwogen afweging is. Ook het laurier wordt genoemd als slecht voorbeeld van de biodiversiteit. Beter zijn inheemse struiken zoals Egelantier.
• Kennis bij de keuze van boom(soorten) wordt als zeer relevant gezien. Zorg voor een goede onderbouwing om af te wijken van inheemse boomsoorten. Sowieso is er een oproep van velen voor zoveel mogelijk inheemse bomen (en struiken). Als voorbeeld werden de borders in de sfeer van Piet Oudolf genoemd. Bij de keuze van bomen wordt opgeroepen om vooral waardevolle bomen aan te planten, niet alleen te kijken naar beeldkwaliteit.
• Er wordt in de enquête ook meermaals opgeroepen voor structureel meer geld voor het bomenbeleid: “Laat je oor niet teveel hangen naar het ‘grijs’, maar investeer nadrukkelijk in ‘groen’. Dat mag de burger ook best wat kosten (verhoging gemeentelijke belastingen).”

Meer bewustwording van belang bomenbeleid

• Betrek de particulieren bij het bomenbeleid. Maak ruimte voor particuliere initiatieven. Neem bewoners mee en maak ze bewust dat op gemeente schaal iedereen kan bijdragen aan een beter klimaat door meer groen en bomen. Neem bewoners mee met de schouw zodat ze ook daadwerkelijk bij de bomen staan waar het over gaat en zo zorgen voor meer bewustwording. Promoot zelfbeheer. En als laatste, betrek bewoner vroegtijdig en nadrukkelijk bij plannen voor de leefomgeving waar ‘groen’ onder druk staat.
• Zorg ook voor goede houding vanuit de gemeente m.b.t. bomen in de communicatie. Spreek daarom niet van vervuilende bomen. Maar benadruk belang voor biodiversiteit en voor tegengaan hitte (klimaatadaptatie). Zorg voor meer informatie/voorlichting over de waarde van bossen/bomen. Zie overlast van bomen als te accepteren overlast.
• Activeer de jeugd en de scholen. Echter door bezuinigingen is hier geen geld meer voor. Natuureducatie wordt als erg belangrijk gezien.
• Ruimte voor discussie over het bomenbeleid met inwoners is wenselijk (hiervoor was op de bomenavond weinig ruimte meer helaas).

Mogelijke locaties voor bomen

Er zijn zorgen dat er gebrek is aan voldoende ruimte voor bomen in onze gemeente maar er worden ook veel suggesties genoemd. Zoals langs zonneparken, het voorplein van de gemeente, langs de kromme rijn, op het industrieterrein en rond de haven. Maar ook bij de volkstuinen, bij de boomgaard in Cothen en braakliggende hoekjes. Ook de gemeenteperken, de privé-omgeving (tuinen) worden genoemd. Er wordt ook opgeroepen voor meer fruitbomen langs weggetjes en het benutten van platte daken, balkons en dakterrassen voor heesters en/of bomen. In het buitengebied wordt er specifiek nog aandacht gevraagd voor kleine landschapselementen. Ook werd de suggestie genoemd om digital twin (AI) in te zetten voor het vinden en benutten van de juiste locaties voor bomen.

Zorg voor het behoud van bomen

Het behoud van het huidige bomenbestand komt ook een paar keer terug in de beantwoording van de enquête. Zoals de oproep om de monumentale bomen te beschermen en het behouden van de parken en het perenlaantje. Bij het laatste was er toegevoegd dat fruitbomen historisch erfgoed zijn voor onze gemeente. Voor het behoud van de aanwezige bomen wordt opgeroepen om voor zoveel mogelijk bomen een kapvergunning verplicht te stellen.

Belang bomen bij de ruimtelijke ordening

Er wordt ook opgeroepen voor een belangrijke(re) rol voor bomen bij ruimtelijke ordening. Denk hierbij aan de zorg voor voldoende groen in bestemmingsplannen. En om bij de Geer 3 straks met het groenplan te starten. De oproep luidt: geef bomen hierin echt een stem en schat ze op waarde.

Wees creatief! De volgende suggesties/oproepen werden gedaan:

• Creëer een herdenkingsbos
• Denk na over een verbod op bijvoorbeeld meer dan 50% bestrating
• Maak een bomenkalender om het belang en de schoonheid te benadrukken.
• Laat een boom adopteren door bewoners
• Maak struikroven mogelijk. Bijvoorbeeld bij het weghalen van de beplanting bij de te slopen scholen.
• Zorg voor verrijdbare bomen
• Creëer een bomenpensioen voor bomen die wegmoeten
• Geef iedere Wijkenaar de mogelijkheid een (gratis) boom te planten
• Kijk goed naar andere gemeentes. Bijvoorbeeld Arnhem waar de parkeernorm naar 0 gaat ten gunste van ruimte voor bomen.
• Benader het bomenbeleid ook vanuit klimaatadaptie, dat kan mogelijk doorslaggevend zijn om het financieel voor elkaar te krijgen.
• Idee: Als een particulier toestemming krijgt een boom om te laten zagen, kan dit alleen in combinatie met het planten van een jonge boom elders, ( deels) op kosten van de aanvrager.

Bijlage: Uitkomst Mentimeter:

Vraag 1: Waar zie je uitdagingen voor een bomenrijke gemeente?

Vraag 2. Waar zie je kansen voor een bomenrijke gemeente?

Vraag 3: Heb je tips en ideeën voor een bomenrijke gemeente?